- διάτομα
- Άθροισμα μικροσκοπικών μονοκύτταρων φυτικών οργανισμών, υποδιαίρεση των κρυπτογάμων. Ονομάζονται και βακιλλαριόφυτα.
Χαρακτηρίζονται από το στοιχείο ότι το κυτταρικό τους πρωτόπλασμα και τα συστατικά του (περιλαμβάνονται και τα φαιόχρωμα ή κίτρινα χρωματοφόρα) περικλείονται μέσα σε ένα διαφανές πυριτικό περίβλημα που έχει τη μορφή μικρού κουτιού με σκέπασμα και ονομάζεται θωράκιο. Η μορφή των περιβλημάτων αυτών ποικίλλει και χρησιμοποιείται ως κριτήριο για τον χωρισμό των δ. σε δύο τάξεις: τους πεννάτες και τα κεντρικά. Τα πρώτα είναι προμήκη, ωοειδή ή ορθογώνια, συχνά σχεδόν αμφίπλευρα συμμετρικά, ενώ τα δεύτερα είναι ακτινοειδώς συμμετρικά, δισκοειδή ή τριγωνικά.
Πολλά είδη δ. ζουν σε αποικίες, ενώ τα μεμονωμένα άτομα ενώνονται σε γραμμικές σειρές μορφής ζιγκ-ζαγκ ή διατάσσονται σαν βεντάλια πάνω σε βλαστόμορφο μίσχο από βλεννώδη ουσία. Ένα παράδειγμα αυτού του τρόπου διάταξης δίνει η λικμοφόρα φλαμπελάτα, που ζει αποκλειστικά στα θαλάσσια νερά.
Τα δ. –περίπου 6.000 είδη συνολικά– ζουν σε μεγάλο ποσοστό στη θάλασσα και συμμετέχουν στο πλαγκτόν. Πολλά είδη ζουν στα γλυκά νερά, ενώ συναντώνται ακόμα και στα αλπικά ρυάκια, ως λεπτό, ζελατινώδες, φαιόχρωμο στρώμα, πάνω στους βράχους που βρίσκονται μέσα στο νερό.
Σημαντικές είναι οι αποθέσεις απολιθωμένων δ. που έχουν τη μορφή λευκού ή κιτρινωπού αλευρώδους βράχου και ονομάζονται γη διατόμωντριπολίτιδα γη. Το υλικό αυτό χρησιμοποιείται σε πολλές βιομηχανίες και ειδικά στον καθαρισμό και στο στίλβωμα των μετάλλων.
Τα δ. έχουν καστανοκίτρινο χρώμα, γιατί εκτός από τη χλωροφύλλη A και C, περιέχουν B και E, φουκοξανθίνη, διατοξανθίνη και διαδινοξανθίνη. Ως αποταμιευτικές ουσίες περιέχουν λίπη, έλαια και χρυσολαμιναρίνη. Στη σύστασή τους δεν περιλαμβάνεται ποτέ το άμυλο. Πολλαπλασιάζονται αγενώς με μιτωτικές διαιρέσεις. Επειδή τα θυγατρικά κύτταρα σχηματίζουν πάντα νέα υποθήκη και χρησιμοποιούν ένα από τα δύο τμήματα της θήκης του μητρικού κυττάρου ως επιθήκη, το μέγεθός τους συνεχώς μικραίνει. Η αποκατάσταση του μεγέθους ενός πληθυσμού δ. επιτυγχάνεται με την εγγενή αναπαραγωγή που οδηγεί στον σχηματισμό του αυξοσπορίου (ζυγώτης).
Τα διάτομα είναι μονοκύτταρα φύκη που ζουν μεμονωμένα ή ενωμένα σε αποικίες. Στη φωτογραφία, ένα θωράκιο πινουλαρίας σε πολύ μεγάλη μεγέθυνση.
Χαρακτηριστικό των διατόμων είναι το κυτταρικό τοίχωμα (θήκη), διαφανές πυριτικό περίβλημα.
Θήκες διατόμων των γλυκών νερών.
Θήκες του γένους τρικεράτιο.
Θήκη του γένους γαβίκουλα.
* * *ταάθροισμα μονοκύτταρων φυκών με πυριτικό κέλυφος.
Dictionary of Greek. 2013.